Mang thai ngoài tử cung là gì? Nguyên nhân Dấu hiệu Cách điều trị

Mang thai ngoài tử cung là một biến chứng của thai kỳ nếu không phát hiện sớm và kịp thời điều trị sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau, thậm chí là đe dọa tính mạng của người mẹ. Do đó, việc trang bị những kiến thức về có thai ngoài tử cung giúp chị em có biện pháp phòng ngừa cũng như xử trí kịp thời.

Mang thai ngoài tử cung là gì?

Theo chu kỳ mang thai bình thường, quá trình thụ thai sẽ diễn ra ở ống dẫn trứng và sau đó trứng đã được thụ tinh sẽ di chuyển đến tử cung. Tại đây, trứng sẽ bám vào thành tử cung để phát triển thành thai nhi hoàn chỉnh và sẽ ở lại bên trong tử cung cho đến khi sinh.

Tuy nhiên, ở một số trường hợp, trong quá trình di chuyển đến tử cung, tế bào trứng bị kẹt lại bên ngoài tử cung và làm tổ ở đó. Hiện tượng này được gọi là mang thai ngoài tử cung.

Mang thai ngoài tử cung có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau như vòi trứng, buồng trứng, ổ bụng hoặc cổ tử cung. Nhưng thường gặp nhất là ở vòi trứng với tỷ lệ 95%.

Trong những năm gần đây, tỷ lệ mang thai ngoài tử cung ngày càng gia tăng, chiếm 1/250 – 1/300 tổng số các trường hợp mang thai. Và theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), 3 -4% trường hợp tử vong liên quan đến thai nghén là do mang thai ngoài tử cung.

Chính vì vậy, việc nhận biết sớm các nguyên nhân, triệu chứng thường gặp là rất cần thiết để phòng tránh và xử lý kịp thời.

Mang thai ngoài tử cung có dấu hiệu gì?

Phần lớn các ca mang thai ngoài tử cung thường được phát hiện vào khoảng tuần thứ 4 đến tuần thứ 10 của thai kỳ. Nhiều trường hợp phát hiện trễ hơn, đe dọa tính mạng nguyên do thai phụ không có hiểu biết về dấu hiệu mang thai ngoài tử cung sớm.

Những dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu thường khó nhận biết bởi biểu hiện không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Ở giai đoạn đầu, thai phụ sẽ có các triệu chứng giống với mang thai thông thường như chậm kinh, căng tức ngực, buồn nôn, ….. Tuy nhiên, chị em cũng cần lưu ý tới các biểu hiện bất thường trong giai đoạn này. Chúng có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung.

Chảy máu âm đạo bất thường

Chị em phụ nữ khi mang thai thường sẽ nhận thấy một chút màu hồng dính ở quần lót dù không phải ở trong kỳ kinh nguyệt, đây được gọi là máu báo thai. Máu báo thai thông thường sẽ có màu hồng, nhạt hơn máu kinh và thời gian xuất hiện ngắn hơn thời gian hành kinh. Tuy nhiên, nếu hiện tượng ra máu lại kéo dài, có màu đỏ sẫm hay nâu đen thì rất có khả năng là dấu hiệu thai ngoài tử cung. Chảy máu âm đạo kèm theo triệu chứng đau bụng, đau vùng chậu, đau vai,…

Nồng độ hCG trong máu giảm dần

Chỉ những phụ nữ mang thai mới có nồng độ hCG, đây là hormone do những tế bào hình thành nên nhau thai sản xuất ra. Khi mang thai, nồng độ hCG không ngừng tăng lên một cách nhanh chóng và đạt đến mức tối đa tại thời điểm thai nhi được 2 tháng rưỡi. Sau giai đoạn này, lượng hCG sẽ giảm dần đến một mức ổn định vào khoảng tháng thứ tư của thai kỳ và kéo dài cho đến lúc sinh.

Còn nếu nồng độ hCG trong máu giảm dần, ít hơn so với nồng độ hCG tiêu chuẩn để xác định sự phát triển, tuổi thai của thai nhi; hoặc có thể tăng nhưng tăng rất chậm; hoặc đứng yên thì khả năng cao chị em đã mang thai ngoài tử cung.

Đau bụng dữ dội một bên

Đau bụng dữ dội một bên có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung sớm nhất nên chị em hãy lưu ý. Cơn đau này thực chất là đau ở gần vị trí mà khối thai đã làm tổ. Ban đầu cơn đau xuất hiện âm ỉ, nhiều người còn bị đau mót rặn giống như táo bón. Đôi khi cơn đau đột ngột xuất hiện kèm theo tình trạng xuất huyết âm đạo bất thường.

Theo thời gian, thai làm tổ ngoài tử cung ngày càng phát triển dến tới tình trạng đau càng nặng hơn. Nhất là khi túi thai bị vỡ, thai phụ cảm thấy đau bụng quặn thắt, đi kèm với đó là cơ thể mệt mỏi, thậm chí là ngất xỉu. Đây là tình trạng khẩn cấp cần đưa cấp cứu kịp thời.

Đau vai gáy

Đau vái gáy cũng là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung chị em cần lưu ý. Khi chị em mang thai ngoài tử cung thường sẽ đau ở vùng bụng dưới, gần ngay vị trí mà thai làm tổ. Sau đó, cơn đau này lan dần lên vùng đầu, vai và lưng.

Tình trạng đau vai gáy do mang thai ngoài tử cung thường hay bị bỏ qua trong những tháng đầu của thai kỳ. Bởi nó dễ bị nhầm lẫn với việc đau vai gáy do các hoạt động thường ngày, vận động sai tư thế hay đến kỳ kinh nguyệt.

Chuột rút

Phụ nữ mang thai thường xảy ra tình trạng chuột rút do sự thiếu hụt các khoáng chất như canxi, sắt, magie, photpho khi mang thai ở những tháng cuối. Ngoài ra, khi thai nhi lớn dần lên sẽ chèn ép lên các mạch máu ở chi dưới làm các cơ chi dưới phải gánh sức nặng của cơ thể gây ra chuột rút.

Nhưng với trường hợp mang thai ngoài tử cung, trong 3 tháng kể từ khi thời điểm có dấu hiệu mang thai, phụ nữ có thể cảm nhận thấy hiện tượng chuột rút xuất hiện nhiều lần và kéo dài do khối thai đó đang chèn ép các mạch máu ở vị trí làm tổ gây ra tình trạng bị chuột rút. Nếu tình trạng này để lâu túi thai đó sẽ có nguy cơ cao bị căng phồng và vỡ ra.

Nguyên nhân mang thai ngoài tử cung

Chắc hẳn có nhiều chị em đang băn khoăn không biết tại sao mang thai ngoài tử cung. Theo bác sĩ Tạ Thị Hồng Duyên, bác sĩ chuyên khoa Sản Phụ khoa, không thể xác định chính xác nguyên nhân khiến mang thai ngoài tử cung. Nhưng đa số các trường hợp chị em gặp phải tình trạng này đều liên quan đến các yếu tố dưới đây.

Ống dẫn trứng bị tổn thương do mắc bệnh viêm nhiễm phụ khoa

Các bệnh viêm nhiễm phụ khoa do các tác nhân có hại gây nên như vi khuẩn Ecoli, Chlamydia, nấm men, ……nếu không được chữa trị kịp thời chúng có thể lây lan và gây viêm nhiễm các bộ phận sinh sản của nữ giới, trong đó có vòi trứng.

Khi vòi trứng bị tổn thương, viêm nhiễm sẽ khiến nơi đó bị ứ dịch, và hẹp lại. Điều này dẫn tới, quá trình di chuyển trứng đã thụ tinh bị cản trở khi đi vào tử cung, khiến cho phôi nang làm tổ tại vị trí vị kẹt lại, gây ra hiện tượng mang thai ngoài tử cung.

Do đó, khi có dấu hiệu viêm nhiễm phụ khoa, chị em cần đi khám ngay để được chữa khỏi.

Phẫu thuật ống dẫn trứng để lại sẹo ở ống dẫn trứng

Những chị em đã từng thực hiện phẫu thuật tại khu vực của ống dẫn trứng sẽ khiến cho việc mang thai sau này gặp nhiều khó khăn.

Ngoài ra, việc tiến hành phẫu thuật ống dẫn trứng cũng có thể là nguyên nhân gây ra hiện tượng có thai ngoài tử cung, bởi việc này có thể để lại sẹo ở ống dẫn trứng. Các vết sẹo ở ống dẫn trứng sẽ gây khó khăn cho tế bào trứng khi di chuyển vào trong tử cung. Khi đó thay vì làm tổ trong tử cung, các tế bào trứng lại làm tổ ở bên ngoài tử cung, nơi mà chúng bị kẹt trên đường di chuyển.

Vòi trứng bị lệch, hẹp bẩm sinh

Các dị dạng ở cơ quan sinh dục như vòi trứng bị lệch, hẹp bẩm sinh cũng có thể là nguyên nhân mang thai ngoài tử cung. Lý do bởi tình trạng này sẽ gây cản trở hoặc làm chậm quá trình di chuyển của trứng đã thụ tinh xuống tử cung, dễ gây tắc nghẽn khiến chúng bị kẹt ở vòi trứng và dẫn tới tình trạng mang thai ngoài tử cung.

Từng tiến hành phá thai

Những chị em từng tiến hành phá thai, nhất là phá thai bằng phương pháp ngoại khoa tại các cơ sở kém chất lượng, không đảm bảo, sẽ có nguy cơ cao mang thai ngoài tử cung.

Nguyên do là có thể gây ra các biến chứng sau khi phá thai như buồng tử cung bị ứ máu, nhiễm trùng, thủng tử cung, ….. sẽ làm cho tế bào trứng khi di chuyển vào tử cung bị ngăn cản. Lúc đó, thay vì làm tổ trong tử cung thì chúng tại làm tổ ở bên ngoài tử cung gây ra tình trạng mang thai ngoài tử cung.

Thai phụ mang bầu đã có tuổi

Theo thời gian, các cơ quan sinh sản bắt đầu có dấu hiệu lão hóa, các chức năng sinh sản cũng suy giảm nên dễ gây ra biến chứng thai kỳ. Và một trong những biến chứng thai kỳ thường gặp là mang thai ngoài tử cung.

Vì vậy, những phụ nữ mang thai trên 35 tuổi sẽ có khả năng cao mang thai ngoài tử cung.

Có tiền sử mang thai ngoài tử cung

Nếu chị em từng mang thai ngoài tử cung và phải tiến hành các thủ thuật ngoại khoa thì có thể sẽ vô tình để lại sẹo ở ống dẫn trứng. Một số trường hợp chị em từng mang thai ngoài tử cung vẫn có thể mang thai như bình thường ở lần tiếp theo. Nhưng cũng có trường hợp chị em gặp phải tình trạng mang thai ngoài tử cung.

Theo nghiên cứu, chị em có tiền sử mang thai ngoài tử cung thì sẽ có 10% nguy cơ mang thai ngoài tử cung trong lần mang thai kế tiếp.

Ngoài những nguyên nhân trên, mang thai ngoài tử cung còn có thể là do sự thay đổi hoặc hoạt động bất thường của nội tiết tố, sự phát triển bất thường của trứng đã thụ tinh, ….

Mang thai ngoài tử cung có nguy hiểm không?

Theo bác sĩ chuyên khoa, mang thai ngoài tử cung là biến chứng thai kỳ rất nguy hiểm. Nếu không phát hiện sớm và kịp thời chữa trị sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng sinh sản, thậm chí là tính mang thai phụ.

Xuất huyết do vỡ thai ngoài tử cung

Ngoại trừ buồng tử cung, các vị trí bên ngoài tử cung như vòi trứng, cổ tử cung, buồng trứng đều không có khả năng giãn nở khi xảy ra hiện tượng thụ thai. Dẫn tới khi phôi thai phát triển lớn có thể bị vỡ bất cứ lúc nào khiến máu chảy ồ ạt vào trong ổ bụng.

Khi đó, thai phụ thường có biểu hiện đau bụng dữ dội, ngất xỉu, mạch nhanh. Nếu không được cấp cứu kịp thời thì thai phụ rất dễ bị trụy mạch và tử vong.

Tổn thương vòi trứng

Có khoảng 95% trường hợp phôi thai nằm ở ống dẫn trứng. Mang thai ngoài tử cung sẽ khiến ống dẫn trứng bị tổn thương, nhất là khi phôi thai đã bị vỡ.

Những chị em phát hiện sớm có thể bảo toàn được ống dẫn trứng. Nhưng nó vẫn có thể bị thu hẹp do phẫu thuật. Điều này sẽ làm tăng khả năng mang thai ngoài tử cung trong lần mang thai tiếp theo.

Còn một số trường hợp ống dẫn trứng chưa vỡ những bác sĩ buộc phải tiến hàng cắt bỏ ống dẫn trứng có chứa phôi thai để đảm bảo an toàn.

Giảm khả năng sinh sản

Nhiều trường hợp mang thai ngoài tử cung phát hiện muộn, dẫn tới lúc vỡ thì nó sẽ phá vỡ cả cấu trúc của cơ quan sinh dục, ống dẫn trứng bị tổn thương nặng. Lúc này, tỷ lệ thụ thai tự nhiên thành công giảm đi đáng kể.

Ngoài ra, những trường hợp chửa ngoài tử cung được phát hiện sớm cũng khó có thể đảm bảo khả năng sinh sản sau này.

Lý giải điều trên là do quá trình phẫu thuật lấy túi thai có thể để lại sẹo trong ống dẫn trứng, sẽ làm tăng khả năng mang thai ngoài tử cung lần tiếp theo. Tình trạng này lặp lại khiến ống dẫn trứng bị tổn thương nghiêm trọng và khiến cho chị em khó có thể mang thai nếu như không dùng các biện pháp hỗ trợ.

Đe dọa tới tính mạng

Trường hợp thai ngoài tử cung nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời thì nó sẽ đe dọa đến tính mạng của sản phụ, đặc biệt là khi chảy máu trong.

Trường hợp ống dẫn trứng bị vỡ, cần phải can thiệp y tế để loại bỏ phôi thai và cắt ống dẫn trứng đã bị vỡ nhằm tránh tình trạng nhiễm trùng.

Chẩn đoán mang thai ngoài tử cung

Để có thể chẩn đoán chính xác chị em có mang thai ngoài tử cung hay không cần phải thực hiện một số kiểm tra, xét nghiệm:

• Siêu âm: Siêu âm không chỉ giúp xác định vị trí thai làm tổ ngoài tử cung mà còn có khả năng phát hiện và đánh giá tình trạng cahry máu trong trường hợp thai bị vỡ
• Xét nghiệm máu: Mục đích của việc xét nghiệm máu là kiểm tra nồng độ hCG. Trường hợp thai kỳ bình thường, nồng độ hCG sẽ tăng lên trong giai đoạn đầu. Còn nếu nồng độ này có sự bất thường thì cho thấy đây có thể là dấu hiệu của mang thai ngoài tử cung
• Nội soi ổ bụng: Đây là phương pháp hiện đại giúp chẩn đoán thai nằm ngoài tử cung một cách chính xác và nhanh chóng.

Phương pháp điều trị mang thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung không thể sinh ra bình thường cũng không thể đưa nó về lại vị trí tử cung mà cần phải loại bỏ để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Sau khi chẩn đoán, xác định được vị trí, kích thước của thai nhi, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị thích hợp. Mang thai ngoài tử cung thường được điều trị bằng 2 phương pháp sau:

Sử dụng thuốc

Với trường hợp mang thai ngoài tử cung được phát hiện sớm, kích thước thai nhi còn nhỏ và chưa bị vỡ, có thể sử dụng thuốc. Thuốc được sử dụng ở dưới dạng tiêm, có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của phôi thai và khiến thai dần tiêu đi. Sau khi tiêm, thai phụ sẽ cần được theo dõi và tiến hành xét nghiệm hCG để xem kết quả. Nếu như chỉ số xét nghiệm hCG không như mong đợi thì bác sĩ có thể chỉ định thay đổi liều lượng hoặc dùng phương pháp phẫu thuật.

Can thiệp ngoại khoa

Phẫu thuật điều trị thai ngoài tử cung là một thủ thuật mà bác sĩ lấy phôi ra khỏi khu vực bên ngoài tử cung, thường là ống dẫn trứng. Thủ tục này thường được thực hiện bằng thủ thuật nội soi nhưng có thể được thực hiện bằng phẫu thuật mở. Mục tiêu của thủ thuật là ngăn chặn sự phát triển của phôi thai và có khả năng ngăn ngừa bất kỳ biến chứng nào do thai ngoài tử cung. Bác sĩ sẽ căn cứ vào từng tình trạng để tư vấn phương pháp ngoại khoa phù hợp.

Phẫu thuật nội soi

Phẫu thuật nội soi được chỉ định trong trường hợp khối thai có kích thước lớn nhưng chữa vỡ. Phẫu thuật nội soi thường được áp dụng khi mang thai ngoài tử cung là phẫu thuật mở thông vòi trứng và phẫu thuật cắt bỏ vòi trứng.

Phẫu thuật mở bụng

Trường hợp kích thước thai nhi to và bị vỡ, gây xuất huyết nghiêm trọng sẽ được chỉ định phẫu thuật mở bụng. Đa phần trường hợp này ống dẫn trứng đã bị hư hỏng và cần tiến hành cắt bỏ.

Một số vấn đề liên quan khác đến mang thai ngoài tử cung

Có thai ngoài tử cung thử que được không?

Que thử thai hoạt động dựa trên nguyên tắc phát hiện nồng độ hCG có trong nước tiểu ở thời gian đầu của thai kỳ. hCG được sinh ra khi trứng đã thụ tinh và làm tổ. Theo đó, khi que thử thai hiện lên 2 vạch (dương tính) điều đó có nghĩa là bạn đã mang thai, còn nếu hiện 1 vạch (âm tính) thì bạn không mang thai. Như vậy, que thử thai chỉ cho biết bạn có mang thai hay không chứ không cho bạn biết có mang thai ngoài tử cung hay không.

Mang thai ngoài tử cung có kinh nguyệt không?

Khi mang thai ngoài tử cung, chị em thường có những biểu hiện điển hình như chậm kinh, đau bụng một bên, chảy máu âm đạo bất thường. Tình trạng chảy máu âm đạo khi mang thai ngoài tử cung không phải là chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Bởi lượng máu chảy ra do mang thai ngoài tử cung thường ít hơn, loãng và có màu sẫm hơn.

Có thai ngoài tử cung phải làm sao?

Mang thai ngoài tử cung có giữ được không? – Trường hợp thai ngoài tử cung cần phải được phá bỏ. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng của mang thai ngoài tử cung, chị em hãy đến các cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị.

Đặc biệt, chị em nên lựa chọn các cơ sở y tế chuyên khoa uy tí, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống máy móc y tế hiện đại, nhằm đảm bảo kết quả chẩn đoán cũng như hiệu quả điều trị.

Trên đây là những kiến thức về mang thai ngoài tử cung được hỗ trợ tư vấn bởi bác sĩ Duyên. Mang thai ngoài tử cung là biến chứng thai kỳ nguy hiểm. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng của tình trạng này, chị em hãy đến cơ sở y tế uy tín để điều trị sớm, hiệu quả, ngăn ngứa biến chứng, đảm bảo khả năng sinh sản.